Pielęgniarka środowiskowa pracuje jako przedstawiciel podstawowej opieki zdrowotnej. Jej główne funkcje są skierowane w kierunku rodziny oraz jej członków. Ponadto obejmuje całą społeczność lokalną oraz najbliższe środowisko. Osoby w trudnej sytuacji zdrowotnej (choroba czy niepełnosprawność) mogą liczyć na pomoc i wsparcie pielęgniarki środowiskowej. Usługi są wnioskowane przez chorego lub opiekuna sprawującego bezpośrednią pieczę nad nim. Pielęgniarka Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) we właściwej przychodni może podjąć się pomocy przy opieki nad chorym lub niepełnosprawnym w zależności od potrzeb oraz zakresu obowiązków pielęgniarki.
Kto może zostać pielęgniarką środowiskową?
Pracę pielęgniarki środowiskowej, jej podstawowe obowiązki oraz zadania regulują dwa akty normatywne: Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 5 lipca 1996 r. oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 1997 r. (Dz.U. Nr 116, poz. 750). Uszczegółowione przepisy mogą być ustanawiane aktami lokalnymi lub o zasięgu ogólnopolskim.
Prawo do wykonywania zawodu jako pielęgniarka środowiskowa mają osoby, które ukończyły studia pielęgniarskie o specjalizacji kierunkowej. Zdobyta wiedza oraz gotowość do podjęcia pracy celowej zostaje potwierdzona podczas praktyk oraz egzaminu końcowego.
Jakie są zadania, które ma do wykonania pielęgniarka środowiskowa?
Do grupy pacjentów objętych opieką pielęgniarka środowiskowej należą osoby zdrowe oraz chore, bez względu na płeć czy wieku. Szczególne grupy, które są powierzane specjalistycznemu wsparciu w postaci pielęgniarki środowiskowej to osoby niepełnosprawne (zarówno fizycznie, jak i psychicznie) oraz w stanie terminalnym (różne jednostki chorobowe).
Pielęgniarka środowiskowa świadczy usługi w zakresie pielęgnacji, leczenia, usprawniania oraz poprawy warunków socjalno-bytowych podopiecznych. Do jej obowiązków należą przede wszystkim takie działania jak:
-
opieka pielęgnacyjna oraz lecznicza, zgodnie ze zleceniem lekarskim (np. wykonywanie zastrzyków, podawanie leków, zdejmowanie szwów, cewnikowanie, inhalacje, pielęgnacja odleżyn, stomii czy też zakładanie i zmiana opatrunków);
-
wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych między innymi w zakresie higieny osobistej;
-
przygotowywanie do samoopieki i samopielęgnacji w chorobie i niepełnosprawności (zgodnie ze sprawnością i możliwościami podopiecznych);
-
ustalanie diety oraz dobieranie techniki karmienia (w zależności od potrzeb);
-
udzielanie pierwszej pomocy w przypadku zagrożenia życia czy nagłych zachorowaniach (m.in. resuscytacja krążeniowo-oddechowa);
-
wykonywanie oraz koordynacja w zakresie rehabilitacji przyłóżkowej (szczególnie u pacjentów długotrwale unieruchomionych);
-
ćwiczenia usprawniające ruchomość stawów i mięśni;
-
gimnastyka oddechowa;
-
nauka, pomoc lub wsparcie w załatwianiu spraw w instytucjach pomocowych właściwych dla danej jednostki chorobowej czy potrzeb podopiecznego.
Współpraca pielęgniarki środowiskowej opiera się na ścisłym kontakcie z osobami lub instytucjami odpowiedzialnymi za stan podopiecznego (zgodnie z indywidualnymi potrzebami), w tym na przykład:
- lekarzami podstawowej lub specjalistycznej opieki zdrowotnej;
- pielęgniarkami społecznymi, położną środowiskową lub rodzinną, pielęgniarką lub położną praktyki czy też opieki długoterminowej;
-
przedstawicielami różnego rodzaju organizacji oraz instytucji, które działają w kierunku poprawy zdrowia czy warunków socjalno-bytowych rodziny.
